GOST 10145-81

• gost-10145-81.pdf (353.33 KiB)
  ГОСТ 10145-81

GOST 10145−81 Metale. Metoda badania na długą wytrzymałość

GOST 10145−81

Grupa В09

PAŃSTWOWY STANDARD ZWIĄZKU SRR

METALE

Metoda badania na długą wytrzymałość

Metals. Stressorupture test method

Termin ważności z 01.07.1982
do 01.07.1987*
______________________________
* Ograniczenia okresu ważności cięcie
za pomocą protokołu Międzypaństwowej Rady
normalizacji, metrologii i certyfikacji.
(ИУС N 2, 1993 rok). — Uwaga «KODEKS».

ZATWIERDZONY I WPROWADZONY W życie rozporządzeniem Państwowego komitetu ZSRR według standardów od 02.09.1981 r. N 4138

Niniejszy standard określa metodę badania na długotrwałą wytrzymałość metali żelaznych i nieżelaznych i stopów w temperaturze do 1200 °C.

Istota metody polega na doprowadzeniu próbki do zniszczenia pod wpływem stałej rozciąganie obciążenia przy stałej temperaturze.

W wyniku badań określają limit długotrwałej wytrzymałości, tj. napięcie, które powoduje zniszczenie metalu w określonym czasie badania przy stałej temperaturze, lub (w przypadku transmisji сдаточных i innych kontrolnych testach) zestaw kontrolny cechę — czas do zniszczenia przy danym napięciu, która jest równa lub przekracza normę czasu, określonym w normach lub warunkach technicznych na wyroby metalowe.

Zastosowanie metody przewidziane w normach lub warunkach technicznych na wyroby metalowe.

Standard zgodny z SM 63−64*.
_______________
* Zgodnie ze Zmianami N 1 link zamiana na ISO/R-206**.
** Dostęp do międzynarodowych i zagranicznych dokumentów można uzyskać, klikając na link — Uwaga producenta bazy danych.

1. KSZTAŁT I WYMIARY PRÓBEK

1.1. Określają podstawowe wzory:

cylindryczne próbki o średnicy 5 mm z początkowej obliczonej długości 25 mm;

cylindryczne próbki o średnicy 10 mm z początkowej obliczonej długości 50 mm;

cylindryczne próbki o średnicy 10 mm z początkowej obliczonej długości 100 mm;

cylindryczne próbki o średnicy 7 mm z początkowej obliczonej długości 70 mm;

płaskie próbki z początkowego rozliczenia długość mm, gdzie -początkowe pole przekroju poprzecznego części roboczej próbki w mm. Grubość płaskiej próbki zależy od grubości wypożyczalni.

Jest dozwolone w przypadku technicznych przesłanek stosować proporcjonalne próbki innych rozmiarach i kształtach. Średnica cylindrycznych próbek musi być nie mniej niż 3 mm. Kształt i wymiary próbki do badań ustalane normami lub warunkami technicznymi stali.

Przy stosowaniu wzorów w różnych rozmiarach, należy uwzględnić ewentualny wpływ na dużą skalę czynnika na wyniki badania.

1.2. Dopuszczalne odchyłki od wymiarów i parametr chropowatości obrabianej powierzchni próbki powinny spełniać wymagania podane w tabeli.1.

Tabela 1

1.2.1. Bicie cylindrycznej próbki podczas kontroli w ośrodkach nie powinno przekraczać 0,02 mm.

1.2.2. Dopuszczalne odchylenie wielkości powierzchni przekroju nie powinna przekraczać ±0,5%.

1.3. Próbki w kształcie i wielkości głowic próbki i przejściowej części od głowicy do jego długości roboczej określają przyjęty sposób mocowania próbki w kleszczach maszyny wytrzymałościowej i sposób mocowania miernika wydłużenia, jeśli test towarzyszy pomiaru deformacji próbki. Wiązanie głowicy próbki z jej elementem musi być płynny.

1.4. Próbki można stosować dwa rodzaje: z wykończeniem lub z zachowaniem warstwy powierzchniowej (np. próbki z blachy walcowane lub próbki, wykonane metodą precyzyjnego odlewania) zgodnie z normami i warunkami technicznymi stali.

1.5. Próbki, o wypaczenie, uszkodzenia mechaniczne, wady powierzchni w postaci zanieczyszczeń, paczki, pory, muszli, pęknięć (powstające w wyniku mechanicznego lub termicznego przetwarzania), testy nie są narażone. Prostowanie lub inny rodzaj edycja elementów lub próbek do badań nie są dozwolone.

1.6. Jeśli metalu do prób w termicznie przetworzonych formie, obróbce poddawane są wzorce dla próbek. Jeśli po obróbce cieplnej metalu źle obróbce skrawaniem, to te wzorce muszą być doprowadzone do rozmiarów, w tym naddatek na obróbkę wykańczającą i starań wypaczenie. Wymagania do metalu i wymiarów elementów są instalowane normami lub warunkami technicznymi stali.

Przy produkcji próbki nie powinny wystąpić zmiany struktury i właściwości badanych metali (np. w wyniku ogrzewania lub наклепа).

1.7. Wymagania dotyczące dokładności pomiaru próbek do badań powinny соответствоватьГОСТ 9651−73, jeśli nie spełniać bardziej rygorystyczne wymagania.

2. APARATURA

Wymagania techniczne do maszyn do badania metali na długotrwałą wytrzymałość muszą być zgodne z GOST 15533−80*.
_______________
* Na terenie Federacji Rosyjskiej dokument nie działa. Działa GOST 28845−90. — Uwaga producenta bazy danych.

3. PRZEPROWADZENIE BADAŃ

3.1. Wzór ustalony w kleszczach maszyny wytrzymałościowej i umieszczony w piekarnik, podgrzewana do zadanej temperatury (czas nagrzewania nie powinno być więcej niż 8 h) i utrzymywano w tej temperaturze nie mniej niż 1 h. Jeśli to konieczne, czas trwania ekspozycji jest regulowana w normach lub warunkach technicznych na wyroby metalowe.

Uwagi:

1. W szczególnych przypadkach, gdy przeżywana materiał ma stabilną strukturę i jest przeznaczony dla długich okresów służby, czas nagrzewania może być więcej niż 8 h, a dla materiału, z niestabilną strukturę i przeznaczonego dla małych okresów służby, czas wstępnego migawki — mniej niż 1 h.

2. Urządzenie grzewcze może być stosowany z ochronnej lub innej atmosferze, jeśli wymagają tego warunki badania.

3.2. Do pomiaru temperatury próbek na końcach ich części roboczej musi być zainstalowana co najmniej dwóch termopar, a w próbkach z obliczonej długości ponad 100 mm nie mniej niż trzy, rozmieszczone równomiernie na całej obliczonej długości. Termopary ustalane tak, aby gorące spai mocno stykały się z powierzchnią próbki. Gorący złącze termopary muszą być chronione przed działaniem gorącego ścianek pieca.

3.3. Termopary należy powierzać się zgodnie z GOST 8.338−78*. Terminy kalibracji termopar z metali nieszlachetnych muszą być zgodne z podanymi w tabeli.2.
_______________
* Na terenie Federacji Rosyjskiej dokument nie działa. Działa GOST 8.338−2002. — Uwaga producenta bazy danych

Tabela 2

Jeśli czas trwania testu przekracza podane terminy kalibracji termopar, ostatnie powinno powierzać się między testami. W przypadku zmiany wskazań termopar stosuje się inne termoelementy, zachowując stabilność wskazań do końca testów.

Zimne złącze termopary w trakcie badań powinien mieć stałą temperaturę.

W przypadku awarii awarii drugiej termopary, jest dozwolone zakończenie testów w jednej termoparze, pod warunkiem jej pracy nie mniej niż 70% czasu badania, o którym mowa w normach lub warunkach technicznych na wyroby metalowe.

3.4. Odchylenia od zadanej temperatury w dowolnym momencie przez cały czas próby i w dowolnym miejscu na szacunkowej długości próbki nie powinny przekraczać:

3.5. Należy okresowo, nie rzadziej niż 2 h, mierzyć temperaturę testy. Zaleca się automatyczne nagrywanie temperatury w ciągu całego badania.

Uwaga. Przy arbitrażowych klinicznych automatyczne nagrywanie temperatury obowiązkowe.

3.6. Temperatura badania wybierany jest wielokrotnością 25, jeżeli zgodnie z warunkami badanie nie wymaga specjalnego temperatura.

3.7. Po ogrzaniu próbki i czasu otwarcia migawki przy zadanej temperaturze do wzoru płynnie stosują obciążenie.

Czas do zniszczenia przy zadanej wartości napięcia, tj. obciążenia, odniesionej do początkowej powierzchni przekroju poprzecznego próbki, jest głównym wskaźnikiem tego rodzaju testy.

3.8. Po zniszczeniu próbki określają wydłużenie względne i względne zwężenie próbki .

Uwaga. W przypadku przeprowadzenia transmisji сдаточных badań doprowadzić próbkę do zniszczenia nie koniecznie, jeśli próbka wytrzymał normy czasu wymagane normami lub warunkami technicznymi stali, a przy tym nie jest wymagane określenie względnego wydłużenia i przewężenia próbki.

3.9. Czas trwania testu jest dla każdego materiału w zależności od jego przeznaczenia.

Przy ustalaniu limitów długotrwałej wytrzymałości zaleca się przeprowadzać testy trwające 50, 100, 500, 1000, 3000, 5000, 10000 h, jeśli nie chcesz inna baza testy.

3.10. W przypadku przymusowej przerwie w prowadzeniu badań obciążenie może występować w całości lub częściowo. Jeśli rozładowanie próbki nie jest, to należy przy tym zapewnić brak dodatkowych naprężeń w próbce podczas jego chłodzenia.

Wyniki transmisji сдаточных i innych badań kontrolnych z przerwami są ważne, jeśli całkowity czas trwania badania próbki w załadowanym stanie przy zadanej temperaturze poniżej ustawionej normami lub warunkami technicznymi stali.

3.11. Wyniki badań zostaną unieważnione:

przy zerwaniu próbki na linii zagrożenia lub кернам, a także poza jego szacunkowej długości lub w strefie галтелей, za wyjątkiem badania, w którym łączna długość prób lub całkowite wydłużenie nie poniżej ustalonych normami lub warunkami technicznymi stali;

przy zerwaniu próbki z tytułu wad stalowni (расслой, pęcherzyki, jeńcy, itp.).

3.12. Temperatura pomieszczenia podczas badania powinien być możliwie stałej, dla zapewnienia temperatury próbki zgodnie z wymaganiami p. 3.3.

3.13. Metoda ma zastosowanie dla testów na trwałą wytrzymałość jednocześnie kilka próbek na jednej maszynie (test «łańcuchem») i cylindrycznych próbek z nacięciem. Przeprowadzenie tych testów nie różni się zasadniczo od badania gładkiego próbki.

3.13.1. Przy tescie «łańcuchem» temperaturę każdej próbki jest dozwolone mierzyć jednej termopary umieszczonej w środkowej jego części, pod warunkiem, że gradient temperatury na doświadczane próbkach nie przekracza norm niniejszego standardu. Temperaturę próbek z nacięciem mierzą jednej termopary umieszczonej w надрезе.

3.13.2. Parametry cięcia (kształt, kąt, promień podstawy) są określone w normach lub warunkach technicznych na wyroby metalowe. Jeśli ustawienia te nie są określone, ich ustalane na podstawie konfiguracji części lub celów badania. Średnica próbki w надрезе musi być równa średnicy gładkiego próbki.

Nacięcie na próbkach należy nakładać po obróbce cieplnej zgodnie z wymaganiami pkt 1.4.

3.14. Testy gładkich próbek na długotrwałą wytrzymałość zaleca się przeprowadzać z pomiarem wydłużenie próbki do momentu zniszczenia.

4. WYNIKI BADAŃ

4.1. W wyniku badań ustawia zależność między napięciem i czasem do zniszczenia przy ustawionej stałej temperaturze. Przy tym liczba poziomów napięć powinno być nie mniej niż trzy. Każdy napięcia powinna w przybliżeniu odpowiadać czas do zniszczenia z rzędu, przedstawionego w pkt 3.8.

Na podstawie wyników badań serii próbek dla każdego napięcia określana jest wartość średnia czasu do zniszczenia. Ilość próbek w serii powinno zapewniać wymaganą dokładność określenia limitu długotrwałej wytrzymałości. Graficznie zależność między napięciem i średnią czasu do zniszczenia jest w logarytmicznych lub полулогарифмических współrzędnych. W tym wykresom interpolacją lub экстраполяцией określają średnie wartości limitów długotrwałej wytrzymałości materiału, zapisując uzyskane wartości z dokładnością do 5 Mpa, przy czym określa sposób ustalania tych wartości.

Zaleca się określenie wartości limitów długotrwałej wytrzymałości do czasu do zniszczenia z rzędu, przedstawionego w pkt 3.8.

W razie potrzeby statystycznej oceny wartości limitów długotrwałej wytrzymałości wykorzystują standardowe metody statystyki matematycznej.

Przy ekstrapolacji interwał eksperymentalnych średnich wartości czasu do zniszczenia, musi być co najmniej 1,3 porządku.

Nie zaleca się экстраполяцию na czas służby przekraczający maksymalną wartość średnia czasu do zniszczenia ponad jeden i pół porządku.

Przykład objaśnienia limitu długotrwałej wytrzymałości za 1000 h testy w temperaturze 700 °C:

lub .

4.2. Wydłużenie cylindrycznych, gładkich i płaskich próbek po zerwaniu () w procentach, oblicza się według wzoru

gdzie  — początkowa szacunkowa całkowita, mierzona w temperaturze pokojowej przed badaniem próbki, mm;

 — oblicza długość po zerwaniu, mm.

Początkowa szacunkowa długość  — długość działki roboczej części próbki, na którym mierzy się wydłużenie — przed rozpoczęciem badania ograniczają ryzyko lub кернами z dokładnością ±1%.

Jest dozwolone za początkowa szacunkowa długość przyjmować odległość między głowicami próbki lub odległość między кернами, znajdujących się na wyokrąglenia ostatniego.

4.3. Do pomiaru obliczonej długości po zerwaniu zniszczone części próbki szczelnie układać tak, aby osi ich utworzyły linię prostą.

Jeśli po badaniu próbki w miejscu zerwania powstaje częściowy przerwę, ze względu na выкрашиванием metalu lub innymi przyczynami, to się włącza długości obliczonej części próbki po zerwaniu.

Szacowana długość próbki przed i po teście mierzy się z dokładnością do 0,05 mm.

4.4. Względne zwężenie po zerwaniu cylindrycznych, gładkich próbek i wzorów z nacięciem w procentach, oblicza się według wzoru

gdzie - początkowe pole przekroju poprzecznego części roboczej próbki, mierzona w temperaturze pokojowej przed testem, mm;

 — powierzchnia przekroju próbki po zniszczeniu, obliczone według średniej арифметическому z wyników pomiarów minimalnej średnicy w miejscu pęknięcia w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach, mm.

Pomiar próbek po badaniu odbywa się z dokładnością do 0,01 mm.

Uwaga. Jest dozwolone zmierzyć średnicę próbki w miejscu zniszczenia po testy z dokładnością do 0,05 mm.

4.5. W protokole badania powinny być podane: temperatura testy, napięcie, materiał i wymiary testowego, parametry cięcia, jeżeli próbka ma nacięcie, czas do zniszczenia lub czas trwania testu, wydłużenie próbki i zwężenie powierzchni przekroju próbki po zniszczeniu.

Jeśli podczas próby miały miejsce przerwy, należy podać ich ilość i warunki, w których znajdował się próbki podczas przerwy.

Wyniki badań na długotrwałą wytrzymałość zapisują w formie przedstawionej w zalecanej aplikacji.

APLIKACJA (jest to zalecane). FORMA ZAPISU WYNIKÓW BADAŃ METALI I STOPÓW NA DŁUGĄ WYTRZYMAŁOŚĆ

APLIKACJA
Zalecana

1. Materiał

1. Marka.

2. Skład chemiczny.

3. Rodzaj półproduktu (pręty, walcówka, blachy, rury, ze stadem, odlewanie itp.) i jego wymiary.

4. Rodzaje i tryby obróbki cieplnej.

5. Mikrostruktura, wielkość ziarna i zagięcia.

2. Próbki

1. Z jakiego miejsca półwyroby lub wyroby pochodzi próbka.

2. Kierunek wycinania próbki (wzdłużny, poprzeczny próbki).

3. Kształt próbki.

3. Aparatura

1. Typ zabudowy do badania.

2. Dokładność pomiaru temperatury.

3. Dokładność dołączonego obciążenia.

4. Warunki i wyniki badań

Tekst dokumentu sprawdzono na:
oficjalne wydanie
M.: Wydawnictwo standardów, 1981