GOST 1763-68

• gost-1763-68.pdf (624.16 KiB)
  ГОСТ 1763-68

GOST 1763−68 (ST СЭВ 477−77, ISO 3887−77) Stal. Metody ustalania głębokości обезуглероженного warstwy (ze Zmianami N 2, 3, 4, z Poprawką)

GOST 1763−68
(ST СЭВ 477−77,
ISO 3887−77)

Grupa В09

PAŃSTWOWY STANDARD ZWIĄZKU SRR

STAL

Metody ustalania głębokości
обезуглероженного warstwy

Steel. Methods for determination
of decarbonized layer depth

Termin ważności z 01.01.70
do 01.01.95*
_______________________
* Ograniczenia okresu ważności cięcie za pomocą protokołu N 4−93
Międzypaństwowej Rady normalizacyjnej,
metrologii i certyfikacji
(ИУС N 4 1993 r.). -
Uwaga producenta bazy danych.

DANE INFORMACYJNE

1. ZAPROJEKTOWANY I WPROWADZONY ЦНИИчермет МЧМ ZSRR

DEWELOPERZY

Ba Клыпин, R. E. Шаронов, I. W. Армаганянц, L. G. Аполовникова

2. ZATWIERDZONY I WPROWADZONY W życie uchwałą Komitetu standardów, środków i przyrządów pomiarowych przy Radzie Ministrów ZSRR od 27.11.68 N 165

3. Standard jest w pełni zgodne z ST СЭВ 477−77, ISO 3887−77

4. WPROWADZONY PO RAZ PIERWSZY

5. ODNOŚNE REGULACJE-DOKUMENTY TECHNICZNE

6. Okres ważności przedłużony do 01.01.95 rozporządzeniem Gosstandartu ZSRR od 28.09.89 N 2969

7. REEDYCJA (maj 1992 r.) ze Zmianami N 2, 3, 4, zatwierdzone w listopadzie 1978 r., lutym 1980 r., we wrześniu 1989 r. (ИУС 12−78, 3−80, 1−90)


WNIESIONA poprawka, która została opublikowana w ИУС N 5, 2002 rok

Poprawka wniesiona przez producenta bazy danych


Niniejszy standard stosuje się na kute ze stali: konstrukcyjne — stale węglowe i stopowe o zawartości węgla nie mniej niż 0,3%, instrumentalne — stale węglowe, stopowe i быстрорежущие; рессорно-sprężynowe, łożyskowe, dostarczane w postaci gorącowalcowanych i kutych prętów i kształtowników o średnicy lub stroną kwadratu do 150 mm, walcowane na gorąco paski, rur, blach, taśm i żelazny pręt, zimnowalcowanych blach i taśm, a także холоднотянутых prętów, drutu, rur i określa metody ustalania głębokości обезуглероженного warstwy.

Za porozumieniem stron metody ustalania głębokości обезуглероженного warstwy stosuje się do stali innego przeznaczenia, stali o zawartości węgla mniejszej niż 0,3%, a także inne produkty.

Głębokość обезуглероженного warstwy określają:

металлографическими metodami — M, M1, M2,

metodą pomiaru термоэлектродвижущей siły — t. e. d. s.,

metodą pomiaru twardości — T,

metodą chemicznego — X,

metodą pomiaru микротвердости — MT.

Zastosowanie metod przewiduje się w normach i warunkach technicznych na wyroby metalowe, ustanawiającego wymagania techniczne na nią.

Jeśli w normach lub warunkach technicznych metoda określania i liczba próbek nie zostały wymienione, ustalenie wielkości обезуглероживания odbywa się według metody, przyjętego przez przedsiębiorstwo-przez producenta, nie mniej niż dwóch próbkach od partii. Na partię przyjęte metal jednego wytopu, jednego profilu, który obróbce cieplnej w jednym przeszczepem pieca.

Zalecenia dotyczące wyboru metody podano w załączniku 1.

Standard jest w pełni zgodne z ST СЭВ 477−77, ISO 3887−77.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 2, 4).

МЕТАЛЛОГРАФИЧЕСКИЕ METODY

1.1. Informacje ogólne

1.1.1. Istota metalograficznych metod polega na określeniu głębokości обезуглероженного warstwy w strukturze pod mikroskopem.

1.1.2. Próbki do wykonania szlifów wybierają od dowolnych prętów, rur, blach, taśm i pasków.

Próbki należy odciąć zimnym mechanicznie, nie powodując zmian w strukturze metalu (frezem, nożykiem, piły, kamieniem itp.), i cięcia w poprzek włókien.

Uwaga. Dla odkuwek kierunek wycinania próbek jest instalowany przez producenta. Na żądanie konsumenta kierunek skrawania może być za porozumieniem stron.

1.1.3. Шлифы do określenia głębokości обезуглероженного warstwy powinny spełniać następujące wymagania:

a) powierzchnię szlifu powinna być prostopadła do badanej powierzchni;

b) zalecana powierzchnia szlifowania — do 10 cm;

w) na шлифах z заваленными krawędziami głębokość обезуглероженного warstwy nie określają.

1.1.4. Trawienie szlifu, za wyjątkiem metody M1, odbywa się w 2−4% roztworze kwasu azotowego lub kwasu pikrynowego w etanolu i w innych реактивах i musi zapewnić wyraźne określenie strukturalnych składników.

Przy trawieniu szlifowania w 4% roztworze kwasu azotowego w metanolu należy просушивать mokry szlif ciepłym powietrzem.

1.1.5. Istnieją dwie strefy обезуглероживания: strefę pełnego обезуглероживания i strefy częściowego обезуглероживания.

Strefa pełnej обезуглероживания charakteryzuje się strukturą czystego ferrytu. Strefa częściowej обезуглероживания charakteryzuje się strukturą, różni się od struktury metali nieszlachetnych.

Całkowita głębokość обезуглероживания obejmuje strefę pełnego обезуглероживания i strefy częściowego обезуглероживания i jest mierzona od krawędzi szlifowania do podstawowej struktury metalu.

W przypadku braku strefy pełnego обезуглероживания strefy częściowego обезуглероживания mierzona od krawędzi szlifowania do podstawowej struktury metalu.

Dystrybucji обезуглероживания rozróżnia się równomierny na całym obwodzie próbki i lokalne odwęglania na poszczególnych odcinkach obwodu próbki.

Głębokość обезуглероженного warstwy określa się jako maksymalną głębokość dla tej próbki lub jako średnią z pięciu pomiarów w miejscach najbardziej znaczącego обезуглероживания z podaniem maksymalnej głębokości.

Sposób wskazany w normach na wyroby. Jeśli takiego określenia nie ma, głębokość обезуглероживания określa się jako maksymalną głębokość dla tej próbki.

Odwęglania nie mierzą w miejscu wykrywania powierzchniowego wady na шлифе. W raporcie z badań wskazują na obecność powierzchniowego wady według GOST 21014−88.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 2, 4).

1.2. Metoda M

1.2.1. Istota metody

Metoda M polega na określeniu głębokości обезуглероженного warstwy w strukturze pod mikroskopem na poprzecznych травленых шлифах w stanie dostawy.

Dla próbek stali z трудновыявляемой strukturą обезуглероженного warstwy dodatkową obróbkę termiczną (normalizację lub wyżarzania) w warunkach wykluczających odwęglania lub науглероживание mogą być przeprowadzane po нагартовки, hartowania, urlopów, hartowania z uwolnieniem, a także po wyżarzaniu.

Za porozumieniem stron granicy stref обезуглероживания może być zainstalowany na standardy.

Uwaga. W przypadku mało wyraźnego określenia обезуглероженного warstwy w wyżarzaniu stali o strukturze ziarnistej perlitu wolno poddawać próbki normalizacji, bez dodatkowego odwęglania lub науглероживание.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 4).

1.1.2. Przygotowanie do badania

Wycinanie próbek o długości 30−40 mm dla określenia głębokości обезуглероживания metodą M odbywa się według schematów zamieszczonych na cholera. 2−5.

Uwagi:

1. W celu ułatwienia budowy szlifów próbki wycięte według określonych schematów, jest dozwolone być pocięte na części.

2. W przypadku mało wyraźnego określenia обезуглероженного warstwy w wyżarzaniu stali o strukturze ziarnistej perlitu wolno poddawać próbki normalizacji, bez dodatkowego odwęglania lub науглероживание.


Próbki do wykonania szlifów, cięte:

a) z prętów, drutu, kształtowników okrągłego, kwadratowego i sześciokątnego profilu.

o średnicy lub grubości do 30 mm — z całego przekroju (cholera. 2a);

o średnicy lub grubości powyżej 30 do 60 mm — z połowy przekroju (cholera. 2b);

o średnicy lub grubości przekraczającej 60 do 100 mm — z czwartej części obwodowej (cholera. 2b);

o średnicy lub grubości przekraczającej 100 do 150 mm — z szóstej części obwodu koła lub rogu kwadratu (cholera. 2l).

Rysunek 2

Cholera. 2*

___________________
* Cholera. 1 — wykluczony. Zm. N 3.

b) z rur:

o średnicy zewnętrznej do 20 mm — z całego przekroju rury (cholera. 3a);

o średnicy zewnętrznej powyżej 20 do 40 mm — z połowy przekroju rury (cholera. 3b);

o średnicy zewnętrznej powyżej 40 do 100 mm — z kwartału przekroju rury (cholera. 3v);

o średnicy zewnętrznej powyżej 100 do 140 mm — z jednej dwunastej części przekroju rury (cholera. 3g);

o średnicy zewnętrznej ponad 140 do 200 mm — z jednej xvi części przekroju rury (cholera. 3d).

Rysunek 3

Cholera. 3

w) z taśmy i wstążki:

o szerokości do 60 mm — z całego przekroju pasma (cholera. 4a);

o szerokości powyżej 60 do 120 mm — z połowy przekroju pasma (cholera. 4b);

o szerokości 120 mm, cholera. 4c.

Uwaga. Do taśm o grubości ponad 30 mm dopuszcza się wycinanie próbek z górnej i dolnej powierzchni taśmy.

Rysunek 4

Cholera. 4

g) z blachy:

od dwóch wzajemnie prostopadłych boków w odległości 40 mm od krawędzi arkusza (cholera. 5a);

z blachy o grubości do 30 mm włącznie — przez całą grubość arkusza (cholera. 5b);

z blachy o grubości ponad 30 mm od górnej i dolnej powierzchni liścia (cholera.5v).

Rysunek 5

Cholera.5

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 4).

1.2.3. Testy

Głębokość обезуглероживания określają podczas przeglądania próbek, wyciętych w schematami przedstawionymi na cholera. 2, 3, 4b, 5, na obwodzie, odpowiedniej powierzchni najmu. Dla próbek wyciętych z taśmy i wstążki na schematami przedstawionymi na cholera. 4a, b, wyświetlanie odbywa się na całej stronie, w odległości co najmniej 2 mm od krawędzi.

Dla stali sprężynowej resorów pasy i taśmy, a na mocy porozumienia stron, jak i dla innych przypadków definicja обезуглероживания produkują w całej szerokiej stronie próbki.

1.2.4. Ocena wyników badań

Głębokość обезуглероженного warstwy określa się w milimetrach. Definicja produkują pod mikroskopem przy powiększeniu (100±10)*. Dopuszcza się zwiększenie 200−500. Definicja produkcji z dokładnością do ±0,02 mm. W razie potrzeby głębokość обезуглероживания () określić w procentach i obliczamy według wzoru

,

gdzie

 — głębokość обезуглероживания w jednostronnym wymiarze mm;

 — grubość wypożyczalni lub półproduktu, mm.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 4).

1.2.5. Strefa pełnej обезуглероживания charakteryzuje się strukturą, określonej w pkt 1.1.5. Strefa częściowej обезуглероживания charakteryzuje się: dla доэвтектоидной nierdzewnej феррито-perlit strukturę, zawartość ferrytu, w której więcej niż w podstawowej strukturze; dla заэвтектоидной nierdzewnej — wypoczynkową феррито-perlit struktury, strefą płytowego perlitu w podstawowej strukturze ziarnistej perlitu lub strefą ziarnistego perlitu, ubogą węglikami. Przykłady charakterystycznych struktur znajdują się w załączniku 3 (cholera. 1−9, 14, 16).

1.3. Metoda M1 (węglika siatki)

1.3.1. Istota metody

Metoda M1 polega na określeniu głębokości обезуглероженного warstwy w strukturze pod mikroskopem na poprzecznych травленых шлифах, wykonanych na próbkach poddanych specjalnej obróbce cieplnej i окрашивающему wyryte.

1.3.2. Przygotowanie do badania

W celu określenia głębokości обезуглероживания próbki wyciąć zgodnie z wymaganiami pkt 1.1.2 długości 8−12 mm według schematu przedstawionego na cholera. 6;

z prętów o średnicy do 25 mm — z pełnego przekroju pręta. Na вырезанном próbce сошлифовывают zabaw (wypusty), która zapewnia całkowite usunięcie обезуглероженного warstwy (cholera. 6a);

z prętów o średnicy powyżej 25 do 40 mm — z połowy przekroju pręta (cholera. 6b);

z prętów o średnicy powyżej 40 mm — na schemacie (cholera. 6v).

Rysunek 6

Cholera. 6

Dla prętów o innych wymiarach i profili wycinanie próbek odbywa się według planów firmy-producenta lub za porozumieniem stron.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 4).

1.3.3. Testy

Próbki ogrzewano do 950° c, w warunkach uniemoŝliwiających odwęglania, na przykład, w расплаве soli kuchennej z dodatkiem węgla aktywowanego (0,5−2,0%). Składy kąpieli, używanych do podgrzewania próbek przedstawiono w załączniku 2. Próbki wytrzymują 5−7 min, fajne z prędkością 15−30° C na minutę do temperatury 30−50° poniżej , a następnie chłodzi się w powietrzu. Шлифы polują w ciągu 5−30 minut w jednym z następujących wrzących odczynników barwiących карбидную siatkę: пикрата sodu (1 g kwasu pikrynowego plus 15 g KOH w 100 ml wody); sody cali lub wodorotlenku sodu (20 g NaOH lub KOH na 100 ml wody); czerwonej krwi sól w ługu (60 g KFe (CN)plus 30 g NaOH na 30 ml wody).

1.3.4. Ocena wyników badań

Strefa pełnej обезуглероживания charakteryzuje się strukturą, określonej w pkt 1.1.5.

Strefa częściowej обезуглероживания charakteryzuje się феррито-perlit strukturą bez pomalowanej na ciemny kolor węglika siatki.

Przykłady charakterystyczną struktury przedstawiono w załączniku 3 (cholera. 10, 15). Ocena głębokości обезуглероживания produkują w pkt 1.2.4.

1.4. Metoda M2 (metoda Sadowski)

1.4.1. Istota metody

Metoda M2 polega na określeniu głębokości обезуглероженного warstwy w strukturze pod mikroskopem na poprzecznych травленых шлифах, wykonanych na próbkach poddanych specjalnej obróbce cieplnej.

1.4.2. Przygotowanie do badania

Przygotowanie testy produkują, w sposób określony w pkt 1.3.2.

1.4.3. Testy

Obróbkę termiczną próbek zaleca się w trybach określonych w tabeli.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 1, 4).

Próbki wstępnie ogrzewa się do 820−840° C, a następnie przenosi się do dobrze раскисленную хлорбариевую kąpiel, w której ich wytrzymują 1−3 min od momentu pobrania.

Chłodzenie próbek produkują w ciągu 10 min w oleju lub w kąpieli solnej (pierwsza wanna).

Po zakończeniu ekspozycji próbki natychmiast przenoszą się do kopalni soli lub свинцовую kąpiel (druga z wanną), gdzie wytrzymują w ciągu 10 min, a następnie chłodzi się w powietrzu.

Pojemność wanny musi być wystarczająca do utrzymania temperatury w określonych granicach.

1.4.4. Ocena wyników badań

Strefa pełnej обезуглероживания charakteryzuje się strukturą, określonej w pkt 1.1.5. Strefa częściowej обезуглероживания charakteryzuje się ciemno травящейся трооститной lub игольчатой троостомартенситной strukturą. Przykłady charakterystyczną struktury przedstawiono w załączniku 3 (cholera. 11−13).

Ocena głębokości обезуглероживания produkują w pkt 1.2.4.

2. METODA POMIARU SIŁY ТЕРМОЭЛЕКТРОДВИЖУЩЕЙ

2.1. Istota metody

Ta metoda określania głębokości обезуглероживания polega na mierzeniu термоэлектродвижущей siły (t. e. d. s.) na обезуглероженной i необезуглероженной powierzchniach próbki.

2.2. Przygotowanie do badania

2.2.1. Próbki wybierają, w sposób określony w pkt 1.1.2. Schemat wycinania próbek znajduje się na cholera. 2−5. Długość próbek 60−100 mm.

2.2.2. Dla produktów, w których nie jest dozwolone odwęglania, z jednej strony każdej próbki ścierne lub w inny sposób przygotowują wypusty длиной10−15 mm, która zapewnia usuwanie обезуглероженного warstwy. Powierzchnia próbki oczyszczone z resztek emulsji i ścierniwa szmatką zwilżoną w alkoholu.

2.2.3. Dla produktów z dopuszczalnej wielkości głębokości обезуглероживания najpierw kręcą tolerancja na odwęglania, a następnie próbki są przygotowywane, jak określono w p. 2.2.2.

2.3. Aparatura

Schemat instalacji do określenia t. e. d. s. (cholera. 7).

Instalacja obejmuje:

amperomierz według GOST 8711−78;

автотрансформатор i микроамперметр M95 (10−100 µa) z шунтом P-4.

Rysunek 7

1 — podgrzewana miedziany pręt; 2 — miedziana podstawa;
3 — badany próbki; 4 — przyrząd pomiarowy.

Cholera. 7

Instalację zawierają w sieci prądu przemiennego. Temperatura pręta powinna być utrzymywana w przedziale 150−160° C.

Pracę instalacji sprawdzają standardy. Standardy są próbki, dla których z góry металлографическим metodą oznaczono obecność lub brak обезуглероживания i zainstalowany różnica w wskazaniach miernika.

2.4. Testy

Do badania próbkę ustalane na miedziana podstawa urządzenia tak, aby лыска znajdowała się dokładnie pod roboczą częścią ogrzanego pręta. Produkują 3−5 pomiarów wzdłuż лыске i zapisują średnią wartość wskazań. Takie same pomiary (5−10) produkują w różnych punktach powierzchni próbki (poza лыски) i zapisują wartość średnia.

2.5. Ocena wyników badań

Wzór uważa необезуглероженным, jeśli różnica w wskazaniach miernika na лыске i na powierzchni próbki nie przekracza nastawionej na standardy wielkości.

3. METODA POMIARU TWARDOŚCI

3.1. Istota metody

Ta metoda określania głębokości обезуглероживания polega na mierzeniu twardości próbek poddanych obróbce termicznej.

3.2. Przygotowanie do badania

3.2.1. Próbki wybierają, w sposób określony w pkt 1.1.2.

Schemat wycinania próbek przedstawiono na cholera. 2−5.

Długość próbek 20−50 mm.

3.2.2. Próbki doświadczają po obróbce cieplnej. Obróbkę termiczną próbek produkują w trybach przewidzianych odpowiednimi normami lub warunkami technicznymi dla nierdzewnej tej marki w warunkach wykluczających możliwość dodatkowego обезуглероживания (np. grzanie w kąpieli solnej).

3.3. Pomiar twardości przeprowadza się zgodnie z GOST 9013−59.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 4).

3.4. Ocena wyników badań

Wzór uważa необезуглероженным, jeśli jego twardość odpowiada normom twardości stali tej marki, określone w odpowiednich normach lub warunkach technicznych.

4. METODA CHEMICZNA

4.1. Istota metody

Ta metoda określania głębokości обезуглероживания polega na określaniu zawartości węgla w стружке, zrobionego warstwa po warstwie z próbki.

4.2. Przygotowanie do badania

4.2.1. Próbki wybierają, w sposób określony w pkt 1.1.2, w stanie dostawy. Długość próbki powinna zapewniać usuwanie wiórów w ilości potrzebnej do przeprowadzenia analizy chemicznej (nie mniej niż 2 g wiórów).

4.2.2. Przed zdjęciem wiórów w celu określenia głębokości обезуглероживания próbki produktów, na której nie dopuszcza się odwęglania, oczyścić z zendry, a próbki produktów, na której jest dozwolone odwęglania, poddane obróbce w celu usunięcia powierzchniowej warstwy na głębokość rejestracji na odwęglania.

4.3. Testy

W celu określenia głębokości обезуглероживания metodą chemicznego usunąć warstwę wiórów o grubości nie większej niż 0,1 mm.

Usuwanie wiórów i oznaczanie zawartości węgla w każdym wyjęciu warstwie produkują aż do uzyskania składu chemicznego, odpowiedniej марочному.

Zawartość węgla określają według GOST 22536.1−88 i GOST 12344−88, GOST 28473−90.

4.4. Ocena wyników badań

Wzór uważa необезуглероженным, jeśli zawartość węgla odpowiada марочному składu, określone w odpowiednich normach lub warunkach technicznych.

5. METODA POMIARU МИКРОТВЕРДОСТИ — MT

5.1. Istota metody

Metoda polega na określeniu микротвердости w przekroju poprzecznym hartowanego próbki od powierzchni do środka.

5.2. Przygotowanie do badania

5.2.1. Próbki wybierają, w sposób określony w pkt 1.1.2. Schemat wycinania próbek przedstawiono na cholera. 2−5.

Długość próbek — 10−25 mm.

5.2.2. Przygotowanie szlifów, produkują, w sposób określony w pkt 1.1.3.

5.3. Testy

5.3.1. Pomiar микротвердости na poprzecznych нетравленых шлифах produkują z obciążeniem nie więcej niż 2 N (~ 200 g) zgodnie z GOST 9450−76.

Odległość między odciskami powinno przekraczać długość przekątnej odcisku nie mniej niż 2,5 razy. Pomiary produkują aż do uzyskania stabilnych wyników микротвердости.

Na шлифе spędzają serii testów nie mniej niż w dwóch miejscach, oddalonych od siebie.

5.4. Ocena wyników badań

5.4.1. Za głębię обезуглероживания w mierzonym miejscu biorą odległość od krawędzi szlifowania do punktu, w którym uzyskano stabilne mikrotwardość.

Głębokość обезуглероженного warstwy na próbce określa się jako średnią arytmetyczną pomiarów głębokości.

Rozdz. 5 (Wprowadzony dodatkowo, Zm. N 2).

6. PROTOKÓŁ BADANIA

W protokole badania należy określić:

oznaczenie próbki;

metoda badania; przy stosowaniu metody MT — obciążenie;

powiększenie mikroskopu;

głębokość обезуглероживания;

dostępność powierzchni wady.

(Zmodyfikowana wersja, Zm. N 2, 4).

ZAŁĄCZNIK 1. ZALECENIA DOTYCZĄCE STOSOWANIA METODY USTALANIA ОБЕЗУГЛЕРОЖИВАНИЯ

ZAŁĄCZNIK 1

ZAŁĄCZNIK 2. SKŁAD KĄPIELI, UŻYWANYCH DO PODGRZEWANIA PRÓBEK PO OBRÓBCE CIEPLNEJ

ZAŁĄCZNIK 2

ZAŁĄCZNIK 3. PRZYKŁADOWE MIKROSTRUKTURY ОБЕЗУГЛЕРОЖЕННОГО WARSTWY, OKREŚLONEGO METODĄ M NA STAŁY RÓŻNYCH MAREK

ZAŁĄCZNIK 3

(powiększenie 100 razy)